نقش پیمان دفاعی در برنامههای توسعه و سند چشمانداز ایران 1404

سند چشم‌انداز توسعه 1404 در ایران را می‌توان محور اصلی برنامه‌ریزی اقتصادی و استراتژیک دانست. این امر با شاخص‌های فرهنگ سیاسی ایران پیوند یافته است. در سند چشم انداز بر ضرورت تبدیل ایران به محور قدرت منطقه‌ای در آسیای جنوب غربی تأکید شده است. یکی از ابزارهای تحقق چنین اهدافی در چارچوب آنارشی موجود در نظام بین‌الملل را می‌توان «خودیاری» و سازمان‌دهی «پیمان‌های دفاعی» دانست. پیمان‌های دفاعی یکی از ابزارهای اصلی موازنه منطقه‌ای در سیاست دفاعی ایران محسوب می‌شود. افزایش تهدیدات بین‌المللی امریکا علیه ایران را می‌توان به عنوان یکی از ضرورت‌های بهره‌گیری از الگوی ائتلاف در سیاست بین‌الملل دانست. به عبارت دیگر، ائتلاف را می‌توان یکی از روش‌های عبور از آنارشی دانست؛ ائتلاف‌گرایی را باید در زمره ابزارهای قدرت و امنیت دانست. کشورهایی که از ائتلاف‌گرایی بهره می‌گیرند، قادر خواهند بود تا منافع و مطلوبیت‌های بیشتری را در سیاست بین‌الملل پیگیری نمایند. ایفای نقش ایران در برنامه سند چشم‌انداز صرفاً در شرایطی امکان‌پذیر است که زمینه‌های لازم برای ارتقاء همکاری‌های چندجانبه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی با واحدهای منطقه‌ای و قدرت‌های بزرگ فراهم شود. تحرک ژئوپلیتیکی ایران در گسترش همکاری‌های چندجانبه منطقه‌ای با روسیه و چین را می‌توان واکنشی نسبت به استراتژی دفاعی و عملیاتی پنتاگون برای سال‌های 2020 – 2012 دانست. پیمان‌های دفاعی در زمره ائتلاف‌های منطقه‌ای محسوب می‌شود که زمینه‌های لازم برای ایجاد تعادل، ثبات و همکاری‌های بین منطقه‌ای را فراهم می‌سازد.